Home Remedies for Insomnia in Marathi
 |
| शांत झोप येण्यासाठी उपाय |
नमस्कार मित्रांनो/मैत्रिणींनो माझं नाव हर्ष अंधारे आहे आणि तुमचं नाव काय आहे आणि कशे आहात तुम्ही सगळे हे तुम्ही मला कंमेंट बॉक्स मध्ये कंमेंट करून नक्की सांगा?
चला तर मग आपण आपल्या आजच्या शांत झोप येण्यासाठी उपाय ह्या लेख कडे वळूया.
निरोगी राहण्यासाठी अनेक गोष्टींची आवश्यकता असते आणि झोप ही देखील त्यापैकी एक आवश्यक गोष्ट आहे. शरीराला विश्रांती देण्यासाठी झोप किती महत्त्वाची आहे, याचा अंदाज तुम्ही यावरून लावू शकता की झोप न लागल्यामुळे मृत्यूही होऊ शकतो.
होय, जर मानसिक दबावामुळे किंवा इतर कोणत्याही कारणामुळे सतत झोप न लागण्याची समस्या येत असेल, तर ही निद्रानाशाची लक्षणे असू शकतात. अशा स्थितीत या लेखात आपण शांत झोप येण्यासाठी उपाय सविस्तर जाणून घेणार आहोत. यासोबतच ते टाळण्यासाठी आणि आराम मिळवण्यासाठी घरगुती उपायही कळतील.
शांत झोप येण्यासाठी उपाय लेख सविस्तर वाचा
आधी निद्रानाशाची समस्या काय आहे हे समजून घेऊ.
शांत झोप येण्यासाठी उपाय सामग्री
- निद्रानाश म्हणजे काय - What is Insomnia in Marathi?
- निद्रानाशाची लक्षणे - Symptoms of Insomnia in Marathi
- Reasons for Insomnia in Marathi
- निद्रानाशासाठी 14 घरगुती उपाय - 14 Home remedies for Insomnia in Marathi
- निद्रानाशाचा उपचार - Other remedies for Insomnia in Marathi
- Home Remedies for Helthy Sleep in Marathi
निद्रानाश म्हणजे काय?
निद्रानाश, ज्याला इंग्रजीत निद्रानाश असेही म्हणतात, हा झोपेचा विकार आहे. याचा त्रास झालेल्या व्यक्तीला झोपेचा त्रास होतो किंवा पूर्ण झोप येत नाही. परिणामी, त्याला पुरेशी झोप लागत नाही आणि थकवा जाणवतो. निद्रानाश दीर्घकाळ राहिल्यास, पीडित व्यक्तीला अनेक शारीरिक समस्यांना सामोरे जावे लागू शकते. दुसरीकडे, जर आपण निद्रानाशाच्या प्रकाराबद्दल बोललो, तर निद्रानाशाची समस्या दोन प्रकारे प्रभावित करू शकते, एक तीव्र निद्रानाश आणि दुसरा तीव्र निद्रानाश.
- तीव्र निद्रानाश: निद्रानाशाची ही स्थिती काही दिवस किंवा काही आठवडे त्रासदायक असू शकते. हा निद्रानाशाचा एक सामान्य प्रकार आहे, जो काम किंवा कौटुंबिक दबावामुळे होऊ शकतो.
- तीव्र निद्रानाश: ही निद्रानाशाची तीव्र स्थिती आहे जी एक महिन्यापेक्षा जास्त काळ टिकू शकते. बर्याच प्रकरणांमध्ये या प्रकारचा निद्रानाश दुसर्या शारीरिक आजाराचा दुष्परिणाम म्हणून येऊ शकतो.
झोप न येण्याची कारणे त्याची लक्षणे जाणून घ्या
आता आपण निद्रानाशाची लक्षणे पाहू या.
झोप न येण्याची कारणे
निद्रानाशाचा उपचार जाणून घेण्यापूर्वी, त्याची लक्षणे ओळखणे महत्त्वाचे आहे. अशा स्थितीत, निद्रानाशाच्या लक्षणांची माहिती या लेखात देत आहोत, जेणेकरून ते वेळेत ओळखता येईल आणि निद्रानाशावर घरगुती उपाय करता येतील. त्यामुळे निद्रानाशाची काही लक्षणे पुढीलप्रमाणे आहेत.
- झोपण्यापूर्वी उशीरा उठणे
- थोडा वेळ झोप
- रात्री उशिरापर्यंत जागी राहा
- झोपायला अजिबात वाटत नाही
- खूप लवकर उठणे
- त्याचे कारण जाणून घेणे देखील महत्त्वाचे आहे
झोप न येण्याची कारणे जाणून घेतल्यानंतर, त्याची कारणे शोधण्याची वेळ आली आहे.
निद्रानाशामुळे
निद्रानाशाच्या समस्येमागे अनेक कारणे कारणीभूत असू शकतात, ज्याचे आम्ही खाली तपशीलवार वर्णन करत आहोत.
तुम्ही दररोज झोपण्याची वेळ बदला.
- झोपण्यासाठी योग्य वातावरण शोधण्यात असमर्थता, जसे की झोपण्याच्या खोलीत किंवा आसपास खूप आवाज किंवा प्रकाश.
- जागृत राहणे आणि अंथरुणावर जास्त वेळ घालवणे.
- संध्याकाळी किंवा रात्रीच्या शिफ्टमध्ये काम करणे.
- पुरेसा व्यायाम मिळत नाही
- झोपण्यापूर्वी टीव्ही, लॅपटॉप किंवा मोबाईल वापरणे.
- निद्रानाशाची ही काही सामान्य कारणे होती. याशिवाय, निद्रानाशाची इतरही अनेक कारणे आहेत, ज्यांचा खाली उल्लेख केला जात आहे.
- दारूचा गैरवापर
- धूम्रपान
- दिवसभर किंवा झोपायच्या आधी कॅफिनयुक्त पदार्थ खाणे
- झोपेच्या गोळ्यांचे व्यसन
- सर्दी किंवा एनोरेक्सिया नर्वोसा घेणे
- काही इतर औषधे किंवा पूरक आहार घेणे.
- निद्रानाश काही शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक परिस्थितीमुळे देखील होऊ शकतो. यापैकी काही कारणे पुढीलप्रमाणे आहेत.
- द्विध्रुवीय विकार (वारंवार मूड बदलणे)
- उदासीनता किंवा उदासीनता
- चिंता किंवा तणावामुळे
- झोपेच्या कमतरतेमुळे उद्भवणाऱ्या काही शारीरिक समस्यांचा समावेश होतो:
गर्भधारणा
- शरीरात कोणत्याही प्रकारची वेदना किंवा अस्वस्थता
- प्रोस्टेट ग्रंथीच्या वाढीमुळे, व्यक्ती बाथरूममध्ये जाण्यासाठी वारंवार रात्री उठते.
- स्लीप एपनियामुळे (झोपताना श्वास घेण्यास त्रास होणे).
हे पण वाचा:-
कारणे आणि लक्षणे जाणून घेतल्यानंतर आता लेखाच्या या भागात जाणून घेऊया निद्रानाशासाठी घरगुती उपाय.
निद्रानाशासाठी 14 घरगुती उपाय
खाली आम्ही निद्रानाशावर घरगुती उपायांची माहिती देत आहोत. लक्षात ठेवा, खाली नमूद केलेले उपाय कोणत्याही प्रकारे निद्रानाशावर उपाय नाहीत. हे केवळ निद्रानाश टाळण्यासाठी आणि काही आराम देण्यासाठी कार्य करू शकतात.
शांत झोप येण्यासाठी उपाय | Remedy for Restful Sleep in Marathi
1. मिंट टी
सामग्री:
- 10 ते 12 पुदिन्याची पाने
- चवीनुसार काळे मीठ
- आवश्यकतेनुसार काळी मिरी पावडर
- एक ते दीड कप पाणी
कसे वापरायचे:
- सर्व प्रथम एक पॅन घ्या आणि त्यात पाणी घाला.
- आता हे तवा गॅसवर ठेवा.
- नंतर या उकळत्या पाण्यात पुदिन्याची पाने, काळे मीठ आणि काळी मिरी टाकून एक उकळी आणा.
- त्यानंतर गॅस बंद करून हे मिश्रण एका कपमध्ये गाळून घ्या.
- पुदिना चहा तयार आहे.
किती फायदेशीर:
निद्रानाशाच्या समस्येवरही पुदिन्याचे फायदे दिसून येतात. जसे आपण आधीच सांगितले आहे की निद्रानाशाच्या लक्षणांमध्ये तणाव देखील समाविष्ट असतो. अशा परिस्थितीत पुदिन्याच्या चहाचे सेवन केल्यास तणाव दूर होऊन चांगली झोप येण्यास मदत होते. पेपरमिंट चहा व्यतिरिक्त, आपण अरोमाथेरपी म्हणून पेपरमिंट तेल देखील वापरू शकता. अशा परिस्थितीत पुदिन्याचा चहा किंवा पेपरमिंट तेलाचा दिवसभर किंवा झोपण्यापूर्वी वापर करणे निद्रानाशावर परिणामकारक ठरू शकते.
2. लॅव्हेंडर तेल
सामग्री:
- लॅव्हेंडर तेलाचे 3-4 थेंब
- पाच ते सहा चमचे पाणी
- इलेक्ट्रिक डिफ्यूझर
कसे वापरायचे:
- रात्री झोपण्यापूर्वी खोलीच्या कोणत्या तरी कोपऱ्यात इलेक्ट्रिक डिफ्यूझर ठेवा.
- डिफ्यूझर चालू करा आणि वरच्या बाजूला असलेली रिकामी जागा पाण्याने भरा.
- नंतर वर लॅव्हेंडर तेलाचे 3-4 थेंब टाका.
किती फायदेशीर:
निद्रानाशावर घरगुती उपाय म्हणून लैव्हेंडर तेल वापरणे देखील फायदेशीर ठरू शकते. खरेतर, कोरियातील विद्यार्थिनींवर केलेल्या अभ्यासात असे दिसून आले आहे की लैव्हेंडर तेलाने केलेली अरोमाथेरपी निद्रानाश कमी करू शकते. याव्यतिरिक्त, प्रसूतीनंतरच्या महिलांना चांगली झोप येण्यासाठी अरोमाथेरपी उपयुक्त ठरू शकते. निद्रानाशाचा त्रास असलेल्या रुग्णांच्या झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी अशा प्रकारे लैव्हेंडर तेलाचा वापर केला जाऊ शकतो.
3. किवी
सामग्री:
- एक किंवा दोन किवी फळे
कसे वापरायचे:
दिवसभरात किंवा झोपण्याच्या काही तास आधी एक किंवा दोन ताजी किवी फळे खा.
किती फायदेशीर:
जर आपण किवी फळाच्या फायद्यांबद्दल बोललो तर त्यामध्ये चांगली झोप देखील नमूद केली आहे. वास्तविक, किवी फळामध्ये अँटिऑक्सिडंट गुणधर्म भरपूर असतात. म्हणून, असे मानले जाते की ही मालमत्ता झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते. यासोबतच त्यामध्ये सेरोटोनिन (सेरोटोनिन- एक प्रकारचे रसायन) असते, जे चांगल्या झोपेसाठी उपयुक्त ठरू शकते. किवी फळाची गणना झोप वाढवणाऱ्या फळांमध्येही केली जाते. झोपण्याच्या एक तास आधी किवी फळाचे सेवन केल्याने निद्रानाशाच्या समस्येत थोडा आराम मिळतो.
4. केळी
सामग्री:
- एक किंवा दोन केळी
कसे वापरायचे:
- रोज एक किंवा दोन केळी खा.
किती फायदेशीर:
निद्रानाशासाठी घरगुती उपायांबद्दल सांगायचे तर, केळीचे सेवन करणे हा एक सोपा आणि पौष्टिक उपाय असू शकतो. हे एक फायदेशीर फळ आहे, जे अनेक औषधी गुणधर्मांनी समृद्ध आहे. या विषयाशी संबंधित एका संशोधनानुसार, केळीमध्ये मेलाटोनिन (एक प्रकारचा संप्रेरक) मुबलक प्रमाणात असतो आणि मेलाटोनिन झोपेमध्ये सुधारणा म्हणून काम करू शकते, ज्यामुळे निद्रानाशाच्या समस्येमध्ये थोडा आराम मिळतो (१०). अशा स्थितीत निद्रानाश टाळण्यासाठी आणि त्यातून आराम मिळवण्यासाठी केळीचे फायदे घेतले जाऊ शकतात.
5. कॅमोमाइल
सामग्री:
- कॅमोमाइल चहाची पिशवी
- एक कप गरम पाणी
- लिंबाच्या रसाचे काही थेंब
कसे वापरायचे:
- कॅमोमाइल चहाच्या पिशव्या गरम पाण्यात काही मिनिटे भिजवा.
- चवीनुसार लिंबाच्या रसाचे काही थेंब टाका आणि नंतर चहा म्हणून प्या.
किती फायदेशीर:
निद्रानाशावर घरगुती उपाय म्हणून कॅमोमाइल चहाचे सेवन केले जाऊ शकते. हा हर्बल चहा निद्रानाशात फायदेशीर ठरू शकतो. याशिवाय, चिंता आणि वाईट स्वप्नांपासून मुक्त होण्यास मदत होते. झोपेच्या विकारांवर उपचार करण्यासाठी या विशेष चहाचे सेवन केले जाऊ शकते. या व्यतिरिक्त आणखी एका संशोधनात कॅमोमाइलचे झोपेला प्रोत्साहन देणारे गुणधर्म देखील सुचवले आहेत. या आधारावर, निद्रानाशात ते फायदेशीर मानले जाऊ शकते.
6. मध आणि दूध
सामग्री:
- एक ग्लास थंड दूध
- एक चमचा मध
कसे वापरायचे:
- एका ग्लास थंड दुधात मध मिसळा.
- नंतर त्याचे सेवन करा.
किती फायदेशीर:
मधाचे फायदे आणि दुधाचे फायदे आरोग्यासाठी आहेत, पण हे दोन्ही मिसळले तर त्याची गुणवत्ता आणखी वाढू शकते. त्याच वेळी, मध-दुधाचा वापर चांगली झोपेसाठी उपयुक्त ठरू शकतो. वास्तविक, एनसीबीआय (नॅशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन) च्या वेबसाइटवर प्रकाशित केलेल्या अभ्यासाने याची पुष्टी केली आहे.
या संशोधनात हृदयविकार असलेल्या रुग्णांना मध आणि दूध देण्यात आले, त्यानंतर त्यांच्यामध्ये झोपेची गुणवत्ता दिसून आली. या अभ्यासानुसार, मध आणि दुधाचे सेवन निद्रानाशात उपयुक्त ठरू शकते यावर विश्वास ठेवू शकतो. तथापि, बरेच लोक असे मानतात की उकळत्या किंवा उकळत्या दुधात मध घालणे अजिबात सेवन करू नये कारण हे मिश्रण विषारी असू शकते. तथापि, या वस्तुस्थितीची पुष्टी करण्यासाठी कोणतेही अचूक वैज्ञानिक संशोधन उपलब्ध नाही.
7. जुजुब
सामग्री:
- मूठभर जुजुब्स
- दोन ते तीन कप पाणी
कसे वापरायचे:
- सुमारे 10 मिनिटे जुजुब उकळवा.
- नंतर पाणी थंड करून गाळून घ्या आणि कपात ओतून प्या. उर्वरित डेकोक्शन फ्रीजमध्ये ठेवा.
किती फायदेशीर:
निद्रानाशाच्या उपायासाठी, जुजुबचा एक डेकोक्शन सेवन केला जाऊ शकतो. खरंच, झोपेच्या विकारांवर उपचार करण्यासाठी प्राचीन चिनी हर्बल औषधांमध्ये जुजुबचा दीर्घकाळ वापर केला जात आहे. झोपेला प्रोत्साहन देणारे अन्न मानले जाते. त्याच वेळी, आणखी एका संशोधनात त्याच्या शामक गुणधर्मांचा उल्लेख आहे. या आधारावर, असे म्हणता येईल की निद्रानाशाच्या समस्येत आराम मिळवण्यासाठी गुळाचा वापर केला जाऊ शकतो. सध्या, या विषयावर अधिक संशोधन आवश्यक आहे.
8. कृष्णा कमल
सामग्री:
- एक पॅशन फ्लॉवर टी बॅग (बाजारात किंवा ऑनलाइन उपलब्ध)
- एक ते दोन कप पाणी
- मध (पर्यायी)
कसे वापरायचे:
- सर्व प्रथम, पाणी गरम करा आणि एका कपमध्ये काढा.
- आता पॅशन फ्लॉवर टी बॅग त्यात बुडवा (जसे तुम्ही ग्रीन टी बॅग वापरता)
- नंतर टी बॅग बाहेर काढा आणि त्यात मध मिसळून सेवन करा.
किती फायदेशीर:
पॅशन फ्लॉवरचा वापर आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरू शकतो. जर आपण निद्रानाशाबद्दल बोललो, तर बर्याच वर्षांपासून ते निद्रानाशासाठी वापरले जात आहे. हे चांगल्या झोपेसाठी प्रेरक म्हणून काम करू शकते. त्याच वेळी, तणाव, मायग्रेनच्या समस्येवर त्याचा प्रभावी प्रभाव दर्शविते, चांगली झोपेसाठी देखील उपयुक्त ठरू शकते. तथापि, गर्भवती महिलांनी आणि ज्यांना आरोग्याच्या कोणत्याही समस्या आहेत त्यांनी डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्यानंतरच याचे सेवन करावे.
9. ग्रीन टी
सामग्री:
- हिरव्या चहाची पिशवी
- एक कप गरम पाणी
- मध (पर्यायी)
कसे वापरायचे:
- ग्रीन टी बॅग एक कप गरम पाण्यात काही मिनिटे भिजवून ठेवा.
- आता चवीनुसार मध घालून मिक्स करा.
- आता हळूहळू चहाचा आस्वाद घ्या.
किती फायदेशीर:
झोपेच्या औषधासाठी तुम्ही ग्रीन टी घेऊ शकता. निद्रानाशाची समस्या दूर करण्यासाठी हा एक प्रभावी घरगुती उपाय असू शकतो. वास्तविक, यात विशेष अमीनो अॅसिड एल-थेनाइन समृद्ध आहे, जे झोपेला चालना देण्यासाठी काम करू शकते. तथापि, लक्षात ठेवा की कमी-कॅफिनयुक्त ग्रीन टीच प्यावा. यामुळे तणाव कमी होतो आणि झोपेची गुणवत्ता सुधारण्यास मदत होते.
10. जायफळ
सामग्री:
- जायफळ एक चिमूटभर
- एक ग्लास उबदार दूध
कसे वापरायचे:
- रात्री झोपण्यापूर्वी एक ग्लास कोमट दुधात चिमूटभर जायफळ पावडर मिसळून प्या.
किती फायदेशीर:
जायफळ झोपेचे औषध म्हणून वापरले जाऊ शकते. वास्तविक, याशी संबंधित एका संशोधनात स्पष्टपणे नमूद करण्यात आले आहे की, याचा वापर निद्रानाशाच्या समस्येत मदत करू शकतो. तथापि, ते कसे कार्य करते यावर अधिक संशोधन करणे आवश्यक आहे. त्याच वेळी, आणखी एका संशोधनावर विश्वास ठेवायचा असेल, तर त्याचा अतिरेकी वापर टाळावा कारण ते सवयीसारखे असू शकते. यासोबतच संशोधनात असेही नमूद करण्यात आले आहे की, ज्यांना गॅस्ट्रिकची समस्या आहे, त्यांनी त्याचे सेवन टाळावे.
11. केशर
सामग्री:
- चार ते पाच केशर पट्टी
- एक ग्लास दूध
कसे वापरायचे:
- एक ग्लास दूध केशर घालून चांगले गरम करा.
- ते थंड झाल्यावर केशर दुधाचे सेवन करा.
किती फायदेशीर:
झोपेच्या घरगुती उपायांबद्दल सांगायचे तर केशर उपयोगी ठरू शकते. केशरचा उपयोग चांगली झोप आणि निद्रानाश टाळण्यासाठी केला जाऊ शकतो. NCBI वेबसाइटवर प्रकाशित केलेल्या संशोधनानुसार, केशरमध्ये चिंताग्रस्त (चिंता कमी करणे) आणि संमोहन (संमोहन - झोपेला प्रोत्साहन देणारे) गुणधर्म आहेत. त्याच वेळी, आणखी एका अभ्यासाने केशरमध्ये झोपेच्या गुणवत्तेला प्रोत्साहन देण्याच्या गुणधर्मांची पुष्टी केली आहे. हे दोन्ही अभ्यास सुचवतात की निद्रानाशाच्या समस्येवर केशर एक उपयुक्त घरगुती उपाय आहे.
12. जिरे
सामग्री:
- एक ते दोन चमचे जिरे
- एक ते दोन कप पाणी
कसे वापरायचे:
- नमूद केलेले जिरे रात्रभर पाण्यात भिजत ठेवा.
- त्यानंतर दुसऱ्या दिवशी एका भांड्यात भिजवलेले जिरे पाण्यासोबत उकळवा.
- पाण्याचा रंग थोडासा बदलू लागला की गॅस बंद करून कपमध्ये गाळून घ्या.
- जिरेचे पाणी तयार आहे.
- तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही जिरे न भिजवता वापरू शकता.
किती फायदेशीर:
जिऱ्याच्या पाण्याचा वापर अपचनाच्या समस्येवर फायदेशीर ठरतो. वास्तविक, एका संशोधनात असे नमूद करण्यात आले आहे की निद्रानाश सारख्या झोपेच्या समस्यांमध्ये जिरे पाणी फायदेशीर ठरू शकते. याक्षणी, त्याच्या कार्यप्रणालीवर अधिक संशोधन आवश्यक आहे.
13. गरम बाथ
झोप येण्यासाठी घरगुती उपाय म्हणून कोमट (सुसह्य) पाण्याने आंघोळ देखील करता येते. गरम पाणी थकवा दूर करू शकते आणि शरीराला ताजेतवाने करू शकते, जे शांत झोप घेण्यास मदत करू शकते. अशा स्थितीत झोपण्यापूर्वी गरम पाण्याने अंघोळ करणे हा एक चांगला पर्याय असू शकतो.
14. लिंबू मलम
सामग्री:
- एक लिंबू मलम चहाची पिशवी (बाजारात उपलब्ध)
- एक कप गरम पाणी
कसे वापरायचे:
- लेमन बाम टी बॅग गरम पाण्यात पाच मिनिटे भिजवा.
- आता हा चहा प्या.
किती फायदेशीर:
निद्रानाशाच्या त्रासात लिंबू मलम वापरणे उपयुक्त ठरू शकते. एनसीबीआयच्या वेबसाइटवर प्रकाशित केलेल्या अभ्यासानुसार, लिंबू मलमचा वापर झोपेच्या विकारांपासून मुक्त होण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकतो. तसंच, तणाव आणि चिंतेची समस्या कमी करून चांगली झोप येण्यास मदत होऊ शकते.
टीप: गर्भवती किंवा स्तनपान देणाऱ्या महिलांनी त्याचे सेवन टाळावे.
नोट:
या लेखमध्ये व्यक्त केलेली मते ही लेखकाची वैयक्तिक मते आहेत. या लेखावरील कोणत्याही माहितीची अचूकता, पूर्णता, योग्यता किंवा वैधतेसाठी हेल्थऍक्टिव्ह जबाबदार नाही. सर्व माहिती जशीच्या तशा आधारावर दिली जाते. लेखात दिसणारी माहिती, वस्तुस्थिती किंवा मते हेल्थऍक्टिव्ह आणि हेल्थऍक्टिव्हचे मत प्रतिबिंबित करीत नाहीत, त्यासाठी कोणतीही जबाबदारी किंवा उत्तरदायित्व हेल्थऍक्टिव्ह स्वीकारत नाही.